ควันสารเคมี

ช่วงฤดูหนาวแต่ละปี อากาศที่แห้งเย็น ลมสงบ มีโอกาสที่จะพบเจอควันพิษได้ง่ายขึ้น ทั้งจากไฟไหม้โรงงานเก็บวัสดุเคมี เผาป่า รวมถึงลมที่สงบทำให้ได้กลิ่นสารเคมีจากโรงงานในระแวกใกล้บ้านชัดเจนขึ้น พวกหน้ากากอนามัย หรือ หน้ากาก N95 ก็ป้องกันสารเคมีไม่ได้ ควันแบบไหนมีอันตรายอย่างไร ต้นเหตุมาจากวัสดุชนิดใด อาการเด่นชัดหลังได้รับควันเป็นอย่างไร ลองมาศึกษากันทีละแบบกัน

 

คาร์บอนไดออกไซด์

วัสดุ: ไม้ ถ่านหิน แก๊สธรรมชาติ น้ำมัน

พบทั่วไปตามท้องถนนจากควันรถทั่วไป ไม่ก่อให้เกิดอันตรายโดยตรง แต่ถ้าสูดดมมาก จะทำให้ผู้รับสารหายใจช้าลง เริ่มไม่รู้สึกตัว อาจถึงขั้นหมดสติในบางราย

 

คาร์บอนมอนนอกไซด์

วัสดุ: ทั่วไป

ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่มีรส แต่มีความเป็นพิษที่ร้ายแรงต่อมนุษย์

 

ก๊าซไฮโดรเจนไซยาไนด์

วัสดุ: ถ่านหิน พลาสติก ยาง เส้นใย ขนสัตว์ หนังสัตว์ ไม้

ถ้าได้รับปริมาณน้อย ทำให้มึนงง หายใจเร็ว อาเจียน ปวดหัว แสบคอ แสบจมูก แน่นหน้าอก หากได้รับปริมาณมากอาจทำให้หมดสติ ชัก และเสียชีวิตได้

 

ก๊าซฟอสจีน / ก๊าซคาร์บอนิลคลอไรด์

วัสดุ: ยาปราบศัตรูพืช, การใช้ฟอสจีน

ไม่มีสี มีแต่กลิ่นเหม็น เมื่อได้รับจะมีอาการ น้ำตาไหล คอแห้ง ไอ แน่นหน้าอก ถ้าได้รับสารนี้ประมาณ 2-6 ชั่วโมง ชีพจรจะเบาลง อาจจะช็อคหมดสติและเสียชีวิตได้

 

ก๊าซไฮโดรเจนคลอไรด์

วัสดุ: เผาไหม้วัสดุที่มีองค์ประกอบของคลอรีน

ไม่มีสี มีฤทธิ์กัดกร่อน มีสภาพเป็นกรด ทำให้เกิดอันตรายได้

 

ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์

วัสดุ: เกิดจากกระบวนการผลิตในโรงงานฟอกหนัง โรงงานผลิตกาว

ก๊าซที่มีอันตรายมาก หากได้รับในอากาศ 30-60 นาที ทำให้เสียชีวิตทันที เนื่องจากขาดออกซิเจน หมดสติ

 

ก๊าซแอมโมเนีย

วัสดุ: ฟอกหนัง

ก๊าซทำให้จาม แสบคอ น้ำตาไหล หายใจขัด ถ้าได้รับปริมาณมากอาจหมดสติและเสียชีวิต

 

ก๊าซอะโครลีน

วัสดุ: ต้นไม้ ยาสูบ น้ำมัน

เมื่อได้รับพิษจะทำให้น้ำตาไหล ระคายเคืองอย่างรุนแรงต่อดวงตา ผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจ

 

วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น

1. หากโดนผิวหนัง ให้ล้างบริเวณที่ถูกสารเคมี โดยใช้น้ำสะอาดล้างให้มากที่สุดเพื่อให้เจือจาง ถ้าสารเคมีถูกเสื้อผ้าให้ถอดเสื้อผ้าออกก่อน

2. หากเข้าตา ให้ล้างตาด้วยน้ำสะอาดทันที โดยเปิดเปลือกตาขึ้นให้ไหลผ่านตาอย่างน้อย 15 นาที แล้วรีบนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว

3. หากการสูดดมควันพิษเข้าไป ให้ย้ายผู้ป่วยไปที่ที่มีอากาศบริสุทธิ์หรือมีอากาศถ่ายเท และทำการประเมินการหายใจ หรือการเต้นของหัวใจ ที่สำคัญ ควันพิษจากสารเคมีไม่สามารถป้องกันได้ด้วยหน้ากากอนามัย หรือ N95 จึงอย่าอยู่ในบริเวณที่มีควันพิษ

4. หากผู้ป่วยมีอาการชีพจรอ่อน ให้ทำการปั๊มหัวใจช่วยชีวิต หรือ CPR และโทร.แจ้งบอร์สายด่วนศูนย์แพทย์ฉุกเฉิน โทร. 1669


ทั้งนี้ หากยังไม่สามารถออกจากพื้นที่มีควันพิษได้ ควรสวมใส่หน้ากากที่มีไส้กรองทำด้วยชาร์โคลเป็นวัสดุดูดซับ ปิดบ้านให้มิดชิด ติดตามข้อมูลข่าวสารจากหน่วยงานราชการอย่างใกล้ชิด เพื่อเตรียมความพร้อมอยู่เสมอหากมีการประกาศอพยพ

 

ข้อมูลจาก: หนังสือการจัดการความปลอดภัยในงานก่อสร้าง, PDS, โรงพยาบาลพิษณุเวช
ภาพปกจาก: Unsplash

 

อ่านอะไรต่อดี ? 

ควันพิษจากสารเคมี ปฐมพยาบาลเบื้องต้นอย่างไร

ไฮโดรเจนไซยาไนด์ สารพิษอันตรายถึงชีวิต

สไตรีนโมโนเมอร์ สารก่อมะเร็ง

กรดไหลย้อน ปล่อยไว้นาน อาจเป็นมะเร็งได้

 

หากใครมีข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่อง ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ยา และปัญหาเรื่องสุขภาพ สามารถปรึกษาเภสัชกรที่ร้านขายยา Fascino ผ่านระบบเทเลฟาร์มมาซี เรายินดีให้คําปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพทุกช่องทาง